Kees De Kort | Bnr

De consumptie van Nederlandse huishoudens is toegenomen in januari. Zelfs na inflatiecorrectie hebben we nog meer uitgegeven dan een jaar geleden. Het is slechts een kleine stijging van 0,3 procent. Echt reden tot juichen is het dus niet, zegt econoom Edin Mujagic. ‘In een goed economisch jaar wil je de consumptie van huishoudens zien groeien tussen de 1 en 3 procent.’  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jerome Powell, voorzitter van de Amerikaanse centrale bank, heeft in het Amerikaanse parlement gezegd nog steeds een renteverlaging na te streven. Dat laat alleen nog even op zich wachten door de inflatie die aan de hoge kant blijft. De deur naar verlagingen staat op een kier, mede omdat de Amerikaanse economie in het eerste kwartaal van 2024 een aanzienlijke groei zal laten zien. En dat helpt niet bij inflatiebestrijding en legt de lat voor renteverlaging hoog. ‘Ik zet mijn geld er niet op’, zegt macro-econoom Edin Mujagic. Het is de week waarin de leiders van zowel de Amerikaanse als de Europese centrale bank beide met belangrijke toespraken komen. Later vandaag geeft ECB-baas Christine Lagarde een persconferentie, de vraag is wat zij zal zeggen over de rente. Enkele maanden geleden werd publieke nog gespeculeerd over aanstaande verlagingen, zowel in de VS als in de EU. Dat daar nu voorzichtiger over wordt gedaan, heeft te maken met een bekende beurswijsheid: don’t fight the Fed. De eerdere speculaties kwam

Nu de inflatie langzaam maar zeker weer zakt en de 2 voor de komma staat, wordt de roep om renteverlagingen weer luider. ‘Het grote beeld is dat de inflatie zakt, in zowel Europa als de Verenigde Staten. Die 2 procent waar men naar streeft, komt steeds dichter bij’, zegt econoom Edin Mujagic. Maar, hij heeft een belangrijke winstwaarschuwing. De oorzaak? Een rapport van de Bank voor Internationale Betalingen (BIB) waarin wordt voorspeld dat de inflatie langzamer zal dalen dan normaal.   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Pensioenfonds ABP wijzigt het beleggingsbeleid. Zo gaat 30 miljard euro van het pensioenfonds naar ‘impactbeleggingen’, investeringen waarbij naast renderen ook een maatschappelijk resultaat komt kijken. Verder wil ABP meer beleggen in Nederland en meer bedrijven weren die de duurzaamheidscriteria niet halen. Volgens hoogleraar Arnoud Boot kunnen mensen daar in ieder geval niet tegen zijn. Al waarschuwt Boot voor het te hard van stapel lopen wat betreft het uitsluiten van bedrijven.  Is de wijziging van het beleggingsbeleid een begrijpelijke stap van ABP? ABP heeft een totaal vermogen van ongeveer 500 miljard euro en het logisch dat te spreiden. Dat is ook in het belang van de pensioengerechtigden. Van de 30 miljard euro die het pensioenfonds wil steken in 'impactbeleggingen', gaat in de komende zes jaar minstens 10 miljard euro naar Nederland. Dat geld moet aan de ene kant worden gestoken in innovatie en duurzaamheid en aan de andere kant in huurwoningen. De overige 20 miljard euro gaat naar 'impactbelegging

De ceo’s van ASR en NN Group waarschuwen in het Financieele Dagblad dat Nederland minder aantrekkelijk wordt voor buitenlandse investeerders. Volgens de topmannen moet er veel meer voorspelbaarheid zijn in het overheidsbeleid, omdat onvoorspelbaarheid het investeringsklimaat verslechtert. Een terechte oproep, vindt hoogleraar Arnoud Boot. Die voorspelbaarheid is zelfs belangrijker dan een gunstig belastingklimaat. Bedrijven willen kunnen opereren, wat betekent dat ze willen weten waar ze aan toe zijn. Je wil als bedrijf investeren waar je je kunt voorbereiden op de toekomst en je wil weten dat je in een betrouwbaar land zit met een betrouwbare overheid. Dat is veel belangrijker dan of de lastendruk een procentpunt hoger of lager is. Je wil je kunnen instellen op de regelgeving op het beleid zoals dat bestaat. Als dat telkens wijzigt, kun je geen langetermijninvesteringen doen. Wat maakte Nederland eerder wel een aantrekkelijk land voor investeerders? Juist de voorspelbaarheid van de overheid, de rechtsstaat e

Uit cijfers van het Duitse equivalent van het CBS - Destatis - blijkt dat lonen aldaar gemiddeld met 6 procent zijn gestegen. En hoewel dat goed nieuws lijkt, is het tegenovergestelde waar volgens macro-econoom Edin Mujagic. Duitse consumenten kregen er inderdaad gemiddeld 6 procent bij, maar ik ben een econoom. Dus ik haal daar vervolgens de inflatie van af. En de geldontwaarding in Duitsland bedroeg vorig jaar maar liefst 5,9 procent. Het goede nieuws is dat men er wel degelijk op vooruit is gegaan, maar het is een afrondingsverschil. Máár, hoe mager het ook lijkt, er is toch reden voor een feestje. Het is de eerste stijging van wat we reële lonen noemen sinds 2019. Ze hebben er in Duitsland dus heel erg lang op moeten wachten. Maar is het voldoende om al die jaren een beetje goed te maken? Nee absoluut niet. 0,1 procent is bij lange na niet voldoende zelfs. Als je hetzelfde rekensommetje maakt voor de eurozone - alle eurolanden samen - dan zie je dat de gemiddelde loonstijging vorig jaar 5,3 procent bedroe

De Europese Centrale Bank, de ECB, is met cijfers gekomen over de kredietverlening door banken. Daaruit blijkt dat banken, voor het eerst in zes maanden, minder leningen verstrekken aan bedrijven en huishoudens. Volgens macro-econoom Edin Mujagic, zegt dit onder meer dat dat de renteverhogingen van de ECB werken. ‘Ik zou me heel grote zorgen hebben gemaakt als dat niet het geval zou zijn geweest.’   De ECB heeft in korte tijd de rente verhoogt van nul naar vier procent. ‘Als je daar geen effect van ziet, dan heb je een groot probleem.’   Maar er is meer aan de hand?   Als de kredietverlening achterblijft, dan mag je verwachten dat de economische groei dit jaar heel erg mager zal zijn. Een economie groeit harder wanneer het geld rolt. En dat geld rolt pas als de kredietverlening gezond en hard groeit. Dat betekent immers dat we vaak naar de bank stappen om een lening af te sluiten en om dat geld vervolgens uit te gaan geven. Deze cijfers laten zien dat daar dit jaar weinig te halen valt.   Wat vinden die ervan

Macro-econoom Edin Mujagic stelt dat er een verbazingwekkend groot verschil te zien is tussen het gedrag op de financiële markten en de algemene economische ontwikkelingen. ‘Er gaat geen dag voorbij zonder een all time high op de beurzen', licht de macro-econoom zijn constatering toe.    See omnystudio.com/listener for privacy information.

De voorgestelde aanpassing van de postwet door PostNL-topvrouw om per week minder vaak post te hoeven bezorgen klinkt misschien als logische stap, maar het verklaart volgens hoogleraar Arnoud Boot vooral 'waar we terechtgekomen zijn'. Een paar jaar geleden heeft toenmalig staatssecretaris van Economische Zaken Mona Keijzer een fusie - of hoe je het ook noemen wil - toe te staan tussen PostNL en Sandd. Laatstgenoemde was de enige concurrent van PostNL, en dus ook het enige bedrijf wat de markt levendig had gehouden en dus vernieuwing op de markt mogelijk maakte. Iedere deskundige - inclusief de Autoriteit Consument & Markt (ACM) - raadde die beslissing af. Het was absoluut ongewenst, want er ontstond daardoor een monopolist die daarop niet meer hoeft te vernieuwen en die de overheid voor een gedwongen feit gaat plaatsen. En daar staan we nu. (...). Een dergelijk monopolie betekent dat het bedrijf in slaap valt, en dat het niet efficiënt gaat opereren en niet concurrerend is. En dan krijg je dit soort persb

Het Centraal Planbureau (CPB) heeft gisteren haar economische raming voor 2024 gepresenteerd, en er is sprake van 'halleluja', aldus hoogleraar Arnoud Boot. 'Ik zou bijna zeggen dat het ongekend is, die voorspelling voor komend jaar.' Waarom dan? Er is een groei van 1,1 procent voorspeld. Dat is minder dan wat het CPB in september voorspelde, maar aanzienlijk meer dan de Europese Unie en de grootbanken een maand geleden voorspelden. Tegelijkertijd kan iedereen blij zijn om de voorspelde koopkrachtstijging. Die is aan de onderkant heel erg groot. Groter dan ooit zelfs: 2,5 procent. Dus die cijfers zijn gewoon goed. Maar: het CPB ontkomt niet aan een naar beneden bijgestelde prognose? Dat klopt. Waar de voorspelling inderdaad naar beneden is bijgesteld ten opzichte van september, daar is de prognose aanzienlijk hoger dan de prognose van ieder ander instituut een paar weken geleden. Het CPB is dus veel optimistischer over de Nederlandse economie, in ieder geval op de korte termijn. See omnystudio.com/listener fo

Nederland zou zich meer moeten inspannen om de arbeidsproductiviteit te verhogen. Daarvoor pleit econoom en columnist Heleen Mees. Ze wijst erop dat veel buurlanden een veel hogere arbeidsproductiviteit hebben dan wij.   ‘De groei van de arbeidsproductiviteit blijft al tien jaar achter op dat van de Verenigde Staten, maar ook van omringende landen als Denemarken en Duitsland’, zegt Mees. Dat is volgens de econoom zorgelijk. ‘Groei van de arbeidsproductiviteit hebben we nodig om welvarender te worden en om onze verzorgingsstaat in stand te houden.’ Ze verwijst naar een onderzoek van Hugo Erken, econoom bij de Rabobank, waaruit blijkt dat de groei van de Nederlandse arbeidsproductiviteit al jaren stagneert, terwijl buurlanden juist groei laten zien. ‘Nederland blijft erg achter. Uit dit onderzoek blijkt dat dat komt doordat Nederland groei laat zien in laagproductieve sectoren, zoals horeca en de uitzendbranche. Die groeit heel sterk, terwijl hoogproductieve sectoren bijna geen groei laten zien.’See omnystudio.

Economen van ING, Rabobank en ABN Amro hebben een rapport geschreven waarin ze een klimaatlabel voor huizen bepleiten. Dat label zou moeten vastleggen hoe groot het risico is op bijvoorbeeld overstromingen of droogte. Het rapport is gericht op klimaatrisico’s voor kopers van huizen en huizenbezitters en biedt zicht op kosten die ze in de toekomst mogelijk krijgen. Hoogleraar Arnoud Boot hoopt dat banken hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen.      See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Chinese centrale bank heeft de rentes verlaagd, na die beslissing een lange tijd voor zich uitgeschoven te hebben. En dat heeft alles te maken met het feit dat de Chinese economie voor geen meter loopt, weet macro-econoom Edin Mujagic. En daar probeer je dan met renteverlagingen verandering in te brengen. Opvallend genoeg gaat het hier om de vijfjarige rente die is verlaagd, de rente die zeer belangrijk is voor de hypotheekrentes in China. De maatregel is erop gericht dat mensen hierdoor makkelijker hypotheken opnemen om huizen te kopen, waardoor de huizenprijzen weer stijgen.' Want de vastgoedcrisis is nog steeds het grootste probleem in China? Die mag worden gezien als de kern van het probleem in China. Direct en indirect is de Chinese vastgoedsector goed voor tussen de 25 en 30 procent van de economie. Als het daar dus slecht gaat, gaat het per definitie met de economie slecht. Wel vraag ik me af of de maatregel gaat helpen. De reden waarom de Chinese economie geen hypotheekleningen afsluiten is niet o

Na het lezen van recente rapportages van onder meer de OESO, het IMF en DNB zou je denken dat de Nederlandse economie er bepaald niet rooskleurig voor staat. Volgens econoom Arnoud Boot valt dat reuze mee en zijn de cijfers verre van verontrustend, zolang je maar naar de juiste zaken kijkt.  In termen van welvaart per hoofd van de bevolking gaat het helemaal niet slecht in Nederland, vergeleken met de landen om ons heen. Een belangrijke maatstaf is het besteedbare inkomen per hoofd van de bevolking. En wat blijkt: dan staan we huizenhoog, hoger dan Duitsland, Frankrijk, België en het Verenigd Koninkrijk. Als je kijkt naar de rankings over de tijd, zoals bijvoorbeeld de Youth Development Index, een veel bredere maatstaf die gaat over gezondheid, dan zie je dat Nederland het in vergelijking met Frankrijk veel beter heeft gedaan. Nederland en Frankrijk stonden dertig jaar geleden allebei rond plaats 8. Wij staan nu nog steeds op plaats 8, Frankrijk staat niet eens meer in de top 25.See omnystudio.com/listener fo

Van de Nederlandse verdiensten in de internationale maakindustrie bestaat inmiddels 66 procent uit diensten, blijkt uit een rapport van het Centraal Planbureau (CPB). ‘De diensten gaan niet alleen domineren in die maakindustrie, maar gaan automatisch over de grenzen van sectoren heen’, zegt hoogleraar Arnoud Boot. Er zitten twee lessen aan. Allereerst dat inzetten op de maakindustrie kortzichtig is als je niet realiseert dat de toegevoegde waarde van de diensten daarbinnen steeds belangrijker worden. Het tweede is over sectoren heen, en dan kom je aan het hele Nederlandse model van sectoren. Er zitten bepaalde efficiëntievoordelen aan het verdelen van bedrijven in sectoren, maar je moet wel zorgen dat je bepaalde zaken op slot zet.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De euro bestaat 25 jaar en volgens ECB-president Christine Lagarde is de eerste kwart eeuw van de munt een groot succes geweest. Volgens econoom Edin Mujagic is het echter lastig te zeggen of we er echt wat mee zijn opgeschoten. Tijdens de 25 jaar dat we de euro hebben, zijn landen die de munt gebruiken regelmatig gevraagd naar hoeveel steun er voor de munt was. Daaruit blijkt dat de steun voor de euro in die 25 jaar min of meer gelijk is gebleven. Waar de steun de afgelopen 25 jaar wél steeds verder voor afbrokkelde, is voor de Europese Centrale Bank. Je ziet duidelijk dat het vertrouwen voor de ECB, die ervoor moet zorgen dat de euro een beetje goed loopt, met name de afgelopen jaren behoorlijk is gedaald.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na drie maanden van krimp is de Nederlandse economie in het laatste kwartaal van vorig jaar weer gegroeid. Maar niet alle motoren van de economie draaien even hard, stelt macro-econoom Edin Mujagic. Veel is te danken aan overheidsuitgaven, en dat is niet per se een goed teken. In het laatste kwartaal van 2023 is de economie met 0,3 procent gegroeid vergeleken met het derde kwartaal, meldt het CBS. En als je levensmotto is dat het glas halfvol is in plaats van halfleeg, dan zou je dus kunnen stellen dat het de goede kant opgaat. Maar er hoort wel een bedenking bij. Namelijk dat overheidsuitgaven een belangrijke drijfveer zijn geweest van de groei. Als de overheid geld uitgeeft, is dat meestal geld dat de overheid niet heeft, want er is een begrotingstekort. Het gaat dus om consumptie uit de toekomst die de overheid naar voren haalt. Uiteindelijk zullen we moeten opdraaien voor het begrotingstekort, bijvoorbeeld in de vorm van hogere belastingen.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zelfs de president van de Europese Raad, Charles Michel, zei het onlangs: strategische autonomie is het belangrijkste doel van de huidige generatie Europeanen. Europa wil minder afhankelijk zijn van andere landen, en met name van China. De concrete vertaling daarvan is dat je productie terughaalt naar eigen land. Dan word je minder afhankelijk van wie dan ook. Maar dat heeft wel economische gevolgen, zoals blijkt uit een nieuwe paper van de Europese Centrale Bank (ECB). Die stelt dat het streven naar autonomie op de langere termijn leidt tot een langere groei en een hogere inflatie.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat Achmea overweegt zijn levensverzekeringstak te verkopen, is goed nieuws volgens hoogleraar Arnoud Boot. Hij spreekt van een logische keuze, en is blij dat Achmea ook niet elders met levensverzekeringen gaat leuren. Dat deed Aegon bijvoorbeeld wel - zij hebben zich uiteindelijk gericht op een markt waar ze de woekerpolissen nog wel kunnen verkopen. Ze kiezen de landen uit waar geen consumentenbescherming is, waar dus aan de lagere middenklasse producten kunnen worden met kostenniveaus van 50 procent. Dat gaat ook vaak met tussenpersonen. An sich is er niets verkeerd aan het product 'levensverzekering', maar als je door verkooppraktijken een kostenstructuur van 50 procent kunt verdoezelen? In de Nederlandse gevallen van de woekerpolissen waren er paginagrote advertenties waar men rechtsonder kon tekenen om 10.000 gulden over te maken dat vervolgens belegd zou worden in Hollands Glorie. Maar daarbij werd niet gezegd dat er maar 60 procent werd belegd, terwijl 40 procent achtergehouden werd. Dat soort verkoop

Econoom Arnoud Boot vindt het ‘niet verrassend’ dat banken recordwinsten boeken. Na de Rabobank en ING noteert ook de Volksbank enorm hoge winsten. ‘Het is niet verrassend dat al die banken recordwinsten boeken. Spaarders weten dat ze geen rente krijgen, die is dus gebleven in die winst van de banken’, zegt de econoom.  See omnystudio.com/listener for privacy information.